Bir kadının çalışması işe gidebilmesi için çocuğunu bırakması gerek. Bu durumun başka tehlikeleri de var.  Bu arada çocukların eğitimlerini ve gelişimlerini tehlikeye sokan birçok yasal olmayan kurumlar ve kişiler türeyecek. Şimdi ehil olmayan insanlara çocuklar bırakılacak. Eğitim programı uygulamayan kişiler, pedagojik formasyonu olmayan , bakıcılık adı altında çocuğa ne verecek ? Her şeyi verebilir.  Her şeyi empoze edebilir. Anne babalar böyle tehlikelerle karşı karşıya kalacak. O yüzden bu sektöre bakanlıklarımızın çok ciddi sahip çıkması lazım.Ayrıca bakanlıklarımızın kurumlarımızı  denetleyerek  okul öncesi eğitim kurumlarına çocuklarınız gidebilir şeklinde aileleri  teşvik etmesi ,yüreklendirmesi gerekir.  Bu çocuklar önce risk grubunda olan anneanne babaannelere bırakıldı.  Anne baba iş sonrası çocuğunu anneanne babaanneden alıyor, sonra işten gelirken önlem almıyorsa,  çocuk ertesi gün virüsü anneanne babaanneye götürüyor. Biz normalleşmenin çok önemli bir parçasıyız.  İnsanlar işe gidiyorsa çocuklarını güvenecekleri alışık oldukları kurumlara teslim etmeleri gerekiyor. Kadının iş hayatına devamı isteniyorsa maddi manevi kreş ve anaokullarına destek çıkılmalı.

İçinde bulunduğumuz dönemde çocuklar duyduklarından gördüklerinden daha çok etkileniyorlar.  Bu süreçte yaşananları, ölümü çocuklara ne kadar ve nasıl anlatmak lazım?

COVİD-19 dünyanın ilk kez yaşadığı bir süreç. Hepimiz kaygılandık, endişelendik. Hepimizin psikolojik olarak zarar gördüğünü düşünüyorum. Ama en büyük zararı okul öncesi çocuklarına oldu. Ölüm ve ağır hastalıklar okul öncesi çocukları için soyut kavramlardır. 8 Yaşına kadar soyut kavramı algılayamazlar. Somut dönemdelerdir. Doğal olarak ölümü onlara anlatsanız, gösterseniz bile çok daha başka algılayabilirler.  Ölüm evet cansızlık ve  nefes almıyor ama ölünce ne oluyor kısmı çok soyut. O yüzden çocukların psikolojileri çok ciddi anlamda örselendi. Bunun farkındayız. Aileler kendi kaygılarını çocuklarına çok kötü yansıttı.  Çocukların parklarda elleri havada gezdiğini görüyorum.  Çocukların bu olumsuzluklarını düzeltmek yine biz eğitmenlere düşüyor. Çünkü anne babalarında kendilerince çok büyük kaygıları var. Her şeyden önce çocuklar ekran bağımlısı oldu. Erken çocuklukta biz  (erken çocukluk dönemi  bilimsel olarak 0 ila 8 yaş arası)  ekran bağımlılığı konusunda uyarılarda bulunurken ,  en fazla 15 dakika derken bu süreler genişledi. Belki çok kısa  süreli olması konusunda tolerans gösterilebilir ama  şu bir gerçek ki çocuklara Mart ayına kadar kazandırdığımız bütün kazanımlarımızın bir çoğunun yok olduğunu düşünüyorum. Sosyal olarak gelişimlerinin gerilediğini biliyoruz.

Pandemi konusunda benim görüşüm. Obsesif ,sosyal gelişimi geride ,kaygılı bir nesil ile karşı karşıya kalacağız.

Çocukluk dönemi travmaları ileriki yaşlara taşınabiliyor Bu bir travma mıdır ?

Benim görüşüm evet bu bir travmadır. Ancak bu travmayı tüm dünya hep birlikte yaşıyoruz. Biz yetişkinler bu travmayı zaman içerisinde atlatabiliriz. Dikkatli davranmayan aileleri için 3-6 yaş arasındaki çocuklara yaşattığımız bu süreç ne yazık ki travmatik bir  durum. Bu çocuklar ilerleyen dönemlerde ergenliklerini çok zor geçirebilirler. Bu çocuklar yetişkinliklerinde büyük hatalar yapabilirler. Bunun içinde, en büyük görev anne babaya düşüyor. Yetişkinlerin kaygısı ne yazık ki çocuklara yansıdı. Anne babaların, salgından dolayı vaka ve ölü sayılarının kaç tane olduğunu izlemesinden ziyade, çocuğumu nasıl korurum diye takip etmesi gerekir. Bunun birçok yöntemi var. Dijital çağdayız çok güzel yayınlar var.  Eğer destek alınmazsa, ben şu an 3 yaşında olan çocuğun bundan 10 yıl sonra ergenliğe girdiğini düşünmek istemiyorum. Ailelerin,  eğitimini almış yetkin kişilerden mutlaka destek almalarını öneriyoruz. Bu nedenle de kreşler ve anaokulları kurtarıcı olabilir. Her krizden fırsat yaratan insanlar var. Ailelerin buna çok dikkat etmesi lazım. Ne olur iyi araştırsınlar. Uzman insanlardan ve yetkin kişilerden destek alsınlar. Sosyal medyayı şöyle bir gezdiğinizde herkesin uzman olduğunu görüyorlar. Yani ben kendi adıma bu kadar uzmanın olduğu bir dönemi yaşamadım.

Şunu özellikle rica ediyorum.  Bu ülkede 1980 den itibaren üniversitelerde pedagog yetiştirilmiyor. Çünkü pedagoji bölümleri 1980 yılında kapatıldı. Onun yerine çocuk gelişimi bölümleri açıldı. Yani şu anda 25-40 yaş aralığında ben pedagogum diyen biri varsa,  bilin ki bu insan pedagog değil. Bu insanın ne olduğu araştırılmalı.  Pedagogum diyen kişinin ortalama yaşı şu anda en gencinin 65 yaşında olması lazım. Bu çok önemli.  Bana, velilerim hocam biz bir pedagogla görüştük şeklinde geliyorlar. Benim sorduğum ilk soru: kaç yaşındaydı  pedagog ?  30 ise   O pedagog değil.

Bakın şimdi bir moda var; Çocuk gelişim merkezleri. Güvenli Bağlanma merkezleri, vb. araştırmalarımız sonucunda gördük ki; ne Aile Bakanlığı’nın yönetmeliklerinde, ne Sağlık Bakanlığının yönetmeliklerinde ne de Milli Eğitim Bakanlığının yönetmeliklerinde bu gibi kurumların tanımları ve uyması gereken kuralları içeren yönetmelikleri yok. Yani sadece vergi levhası olan, denetim yapılmayan, kurum içinde çalışanların standartları ve eğitimlerinin belirlenmediği kurumlardır. Biz bu kurumlarla da mücadele ediyoruz. Peki bu kurumları kim denetliyor?  Resmi olarak kaydı olmayan bir kurumu, kimse denetlemiyor.

Bana bazı aileleri  şöyle geliyorlar: Hocam biz çocuk gelişim merkezine gittik. Peki ne yaptılar size orada? Ölçek kullandılar. Kimdir size o testleri yapan? Orda ki pedagog . Kaç yaşındaydı? pedagog ? 26-27 Ülkemizde  1980 de Üniversitelerdeki  pedagoji bölümleri kapatıldı.  Pedagoji bölümlerinin yerine Türkiye’de üniversitelerde 45 in üzerinde çocuk gelişimi bölümleri var. Kişi, 4 yıl  çocuk gelişimi bölümünü okur, üstüne yüksek lisansını yaparsa uzman çocuk gelişimci olur. Yani çocuklarımız için endişelenip, onlar için bir çaba içerisine girildiğinde başka hatalar yapılmamalı.

Çocuklarına psikolojik destek alacak ailelerin çok dikkatli davranmaları lazım. Psikolog, psikiyatri ve Çocuk gelişimcilerden veya bu alanı temsil eden STK ‘lardan (Tük Psikologlar derneği, Çocuk Gelişimi Mezunlar derneği, Türkiye Okul Öncesi Eğitimini Destekleme Derneği gibi ) destek almak ailelerin birincil görevi olmalıdır.

Bu süreçte tüm sosyal çevresinden uzak kalan çocuklarımız zaman zaman öfke patlamaları yaşayabiliyor. Öfke ile bu dönemde nasıl baş edebiliriz?

Aslında virüsten öncede bu bir sorundu. Aileler çocuklarının sınırlarını net koymamışlardı. Bizim hep talebimiz; Çocukların sınırlarını belirlemek ve tutarlı davranmak zorundasınız derdik.  Bunu, virüs öncesi doğru sağlayamadığımız için, virüsle birlikte  problem yoğunluğunu artırdı. Çocuk öfke nöbetine girdiyse bir süre mola vermeleri gerekiyor.  Kendine zarar vermediği sürece öfkesini yaşayıp bitmesine, ağlamasına izin vermek zorundayız.  Sakinleştikten sonra konuşun. Şu dönemde onlara anladığınızı sevdiğinizi söylemeniz çok önemli. Bu öfke nöbetlerinin artmasına, elbette bizim kaygılarımız, evde kaldığımız süre içeresinde yaşadıklarımız, kendi sıkılmışlıklarımız, çocukla etkin zaman geçirme konusunda deneyimlerimizin az olması etkiledi. Asıl neden salgın öncesi çocuklarımızın sınırlar net belirlenmemesi, tutarlı davranılmadığı, çocukla etkin zaman geçirilmediğinden kaynaklı olduğunu düşünüyorum.

Anne babalar zorlu bir süreçten geçti.  Rutin bozuldu.  Anne babaların çocukla olan süresi uzadıkça, eski rutinde olan davranışlar çok doğal olarak değişti. Önce, kendimiz için önlemler alacağız. Ondan sonra da çocuklara tutarlı davranacağız. Covit-19 süresince çocuklara çok sık el yıkatıp,  her yere dokunma diye çok üstüne gittiysek, bunun nedenini doğur anlatmadıysak,  virüs var  neden böyle yapıyorsun  dokunma  demedim mi diye tepki gösterdiysek, henüz soyut dönemde olmadıkları için, kafalarında kurdukları hayalleri bilemeyiz. Bu durum ve söylemler çocuklarda baskı oluşturdu. Biraz sabır ve sınırlarımızı net çizerek öfkeyi yenebiliriz. Bir uzmandan destek alabiliriz ama anne babaların önce kendilerinin ruh sağlığını sağlama almalarını, kendi kaygılarını biraz indirmelerini, çocuklarını haberlerden, medyadan biraz uzak tutmalarını öneriyorum.

Bu dönemde çocuklarımızla birlikte yapabileceğimiz  ne tür aktiviteler onların ruh sağlığı için yararlı olabilir ?

Aslında ev ortamı doğal bir öğrenme ortamıdır. Çocuklar evde kaldığı sürece doğal bir enerji birikimi yaşıyorlar. Atlama zıplama koşma ihtiyaçları vardı. Sokağa da çıkamıyorlardı. Anne babalar, evdeki  belli alanlarda çocuklarla hareket etkinliği yapabilirler. Parkurlar kurabilirler. Çok basit, minderlerden koltuklardan yastıklardan. Hiç bir şey yapamasalar, evde birlikte spor yapabilirler. Çocuğun birikmiş olan o enerjiyi mutlaka dışarı atması gerekiyor. Bir velim dedi ki; apartmanın dışında koşturuyorum doğrumu yapıyorum? Şahane dedim. Öncelikle fiziksel enerjiyi atacak etkinliklerde bulunmalılardı. Artık sokağa çıkabilecekler ve açık alanda rahatlıkla enerjilerini kullanabilecekler. Evde dijital ortamda eğitimcilerin ve okul öncesi eğitimcilerinin hazırladığı birçok etkinlik örnekleri var. Onlardan faydalanabilirler. MEB hazırladığı eğitim günlüğünü takip edebilirler. Mesela; birlikte çamaşır asabilirler.  Çamaşır asma etkinliğinde bile o kadar çok kavram var ki:  Renkleri ayırt edebilirler . Mandalları sıralayabilirler. Büyükten küçüğe çamaşırları asabilirler. Çocuklarla yemek yapılabilir. Sosyal medyada sevgiyle izledim. Anne babalar çocuklarıyla, en çok yemek yaptılar. Çok şahane. O yemek yapmada aslında fen, kavram çalışması var.  Birlikte bulaşık makinasını doldurup boşaltabilirler. Bir velim bütün terlikleri evin değişik yerlerine saklamıştı. Çocuk terliklerin eşini buldu.

Doğa çok önemli. Ben bu çocuğun enerjisini atamıyorum diyen aileye,  ne olur doğaya çıkın derim. Tek ihtiyacınız bir büyüteç. Taşı incelesin toprağı incelesin. Karıncanın bacaklarını, yaprakların şekillerini incelesin.   Doğa ve ev aslında en doğal öğrenme yöntemleri.  Çocuğun doğasında öğrenme merak var zaten. O merakını giderecek etkinlikler yapılmalı.  Bazı anne babalar, çocukları ile etkin zaman geçirmek adına kendilerini zorladılar. Çocuğunuzla yaptığınız herhangi bir etkinlikten siz zevk almıyorsanız çocuğunuz zaten o etkinliği sürdüremez. Ana malzeme çocuk olmak kaydıyla çocuğun merakı ile çocukla yaşayabiliriz. Çocuk o merakıyla bize her şeyi gösteriyor.  Biz okul öncesi eğitim kurumlarında da, temelde hazırlanılmış programlarla yol almıyoruz ki, çocukların merakıyla, günlük planlarımızı oluşturuyor, çocuğun ihtiyacı doğrultusunda çalışıyoruz.

Bu dönemde gerek kendimiz gerekse çocuklarımız için aldığımız kararlar sağlıklı mıdır? Radikal kararlar almaktan kaçınmalı mıyız ?

Okul öncesi çocuklarıyla bu salgın dönemde alınacak kararların, olumlu ya da olumsuz acele edilmemesi gerektiğini düşünüyorum.  Ama okul öncesi çocuklarının geleceği ile ilgili kararlar,  okul seçimleriyle ilgili, ilkokula başlayacaksa okulla ilgili kararlarda anne babaların sağlıklı düşüneceğine inanıyorum. Doğru kararları verebilirler.  Çünkü bir gün her şey normale döndüğünde alınan kararlardan ziyade, alınmış kararları uygulama sırasında hata yapılmamasından yanayım. Yanlış okul seçebilirsiniz. Çocuğunuza uygun okulu, çocuğunuza uygun dille anlatarak değiştirebilirsiniz. O hataları düzeltebilirsiniz. Bizim şimdi çocuklarımız için alacağımız, en önemli karar; çocukları kendi stresimizden ve kaygımızdan uzak tutmak olmalı.

KAMUPERSONELİ.NET ÖZEL HABER / RIZA CEYLAN

https://www.kamupersoneli.net/egitim/normallesme-sureci-hakkinda-uzman-cocuk-gelisimi-ve-egitimcisi-nebahat-h93399.html